Avrupa’da ilk gerçek ansiklopedi ise Francis Bacon (1561-1626) dan sonra yayımlanabilmiştir. Neden? Çünkü ilimleri ilmî denebilecek bir sınıflamaya kavuşturan ilk filozof O’dur. Bacon’un tasnifi Almanya’da da, İngiltere’de de yankılar uyandırmış ama gerçek ifadesini Diderot ile D’Alembert’ia. şaheserinde, yani ünlü «Ansiklopedi»de bulmuş: XVIII. asır ansiklopedisi yahut sadece ansiklopedi. ZAMANIMIZ ANSİKLOPEDİDEN NE ANLIYOR? Batı kaynaklarına göre ansiklopedi […]
“Günübirlik”ler, bir bakıma, Cemal Süreya’nın ilk kez 1982’de AdamYayınları’ndan çıkan kitabı Günübirlik’in “genişletilmiş yeni basımı” sayılabilir. Kitap iki bölüm halinde hazırlandı: Günübirlik’teki yazılar aynı başlıklı ilk bölüme alındı; “Günübirlik II” başlıklı ikinci bölümde ise, 22 Eylül 1975 – 12 Ağustos 1976 tarihleri arasında Politika gazetesindeki “Günübirlik” köşesinde çıkmış olup da Günübirlik’e alınmamış yazılar yer alıyor. […]
“Ne h a z, n e ş a n ş ö h r e t, n e i k t i da r : özgürlük, yalnızca özgürlük.” Bu girişimin kaynağını birkaç sözcükle açıklamak, kaynağına inmek kolay değil; çünkü bu kaynaktan geriye, bırakmış olduğu büyülenme izlenimi kaldı. En başta Tanca vardı. Avusturyalı multimedya sanatçısı dostum André […]
Yapacağınız yemeğin tatlı ve sağlıklı olması için balığın alınmasının ve saklanmasının çok iyi bilinmesi gerekir, çünkü kırmızı etlerde olduğu gibi uzun süre dinlendirilmeye ve terbiyeye gelmez. Tazeyken veya tazeliğini muhafaza ederken tüketilmesi gereklidir. Bu nedenle dondurulacak balığın da satın alınırken taze olması gerekir. Taze balığın görünüşü son derece canlı olur. Taze balık ile bayat balığı […]
Cumhuriyet dönemi Türk şiirinin önemli adlarından Asaf Hâlet Çelebi (1907-1958), otuzlu yılların sonundan ölümüne kadar geçen süre içinde yazdığı şiirleriyle geniş bir ilgi alanı yaratmıştır. Bu ilgi alanı, farklı yaklaşımları, beğeniyi ve eleştiriyi birlikte içerir. Özellikle, Türk şiirinde köklü değişiklikleri gerçekleştiren yeni oluşumların görüldüğü kırklı yıllarda daha çok eleştirel değerlendirmelerle karşılaşmıştır onun şiirleri. Öyle ki, […]
Hareket anlamına gelen Yunanca cinema ile yazmak anlamındaki graphein sözcüklerinden üretilen Fransızca cinematographie’nin (sinematografi) kısaltılmışı olan sinema, 1895’ten itibaren sürekli buluşlarla geliştirilerek yüzyılımızda bütün diğer sanatların bileşimi niteliğindeki çok geniş ve popüler bir konuma erişen sanat ve endüstri dalıdır. Bu teknolojik baş döndürücü gelişme de sinemanın bir eğlenti ve dinlenme aracı olmasından başka bir anlamda […]
Bu kitap, geniş ölçüde 21 Kasım 1988-22 Ekim 1990 arasında Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan portre-röportajlardan oluşuyor. Edebiyattan resim ve heykele, seramiğe, tiyatroya, felsefeye, müziğe, toplum bilimlerine, hatta matematiğe uzanan çok geniş bir alanda kültür ve sanatımıza katkıda bulunmuş bu kişiler, doğum tarihlerine göre sıralandı: 1902 doğumlu Orhan Şaik Gökyay’dan 1930 doğumlulara… En gençleri bugün 65 yaşında […]
Geçtiğimiz yüzyıl, Amerikan tiyatrosunun kendi serüveni içerisinde, eşcinsellikle ilgili oyunların meydana getirdiği ve sonradan gey oyunları adını alan bir oluşuma tanık olmuştur. Bu oluşum eşcinselliğin özgürleşme anlamında yaşadığı kendi gelişimiyle paralellik göstermektedir. Sözgelimi, eşcinselliğin, toplumsal normlar nedeniyle bastırılması, tiyatroda da eşcinselliğin bastırılması; bunun ardından eşcinsel özgürlük hareketleriyle birlikte, tiyatroda da eşcinselliğin daha özgürce ele alınışı […]
Freud, önsözünde bu makaleleri yazma konusundaki ilk özendirici unsurun Wundt ve Jung’un çalışmalan olduğunu söylüyor. Aslında sosyal antropolojiye duyduğu ilginin çok daha ileri düzeyde olduğuna kuşku yok. Fliess yazışmasında (1950a) arkeoloji ve tarih öncesi incelemelerine yönelik uzun süreli ilgisinin yani sıra, antropolojik konulara ve psikanalizin bu noktalara tuttuğu ışığa ilişkin bir dizi özel gönderme söz […]
Bu toplantının düzenleneceği daha önce bana anlatamadığından, bu gece sunacağım planlanmış bir konuşmamın olmadığım söylemeliyim. Öğren-cüerimle bir sohbet yapabileceğimi düşünmüştüm. Fakat bu gece tam anlamıyla bir toplantı sözko-nusu ve benim de bir konuşma yapmam bekleniyor. Dediğim gibi, sunacağım hazırlıklı bir konuşmam yok; yine de dün akşamki tezimin düşünce sonrası olan bir konu hakkında konuşacağım. O, […]
“…Yoksulluk ve kompleksi oluşturan esas unsur tüketim olayıdır. Yetersiz tüketimi hissettiren unsur başkalarının, içinde yaşadığımız toplum üyelerinin tüketim düzeyleridir. Bu pratik gerçek normal pazarlarımızda da farkedilebilir Kapitalistler, pazar yaşamını ahlaki ve dini normlarla kurdukları halde, gerçekte kapitalist kamulaştırmanın köklü bir hayat tarzı olan din’le hiçbir alakası bulunmamaktadır…” Kapitalizm bir ekonomik ve sosyal sistem olarak varlığını […]
Bu kitap Sevan Nişanyan’ın Taraf gazetesindeki Kelimebaz köşesinde 29 Ekim 2008 – 14 Aralık 2009 tarihleri arasında yayımlanan tüm makalelerini içermektedir. Gazete yönetimi tarafından uygun görülmediği için yayımlanmayan yazıların tam metni eklenmiş, sakıncalı bulunarak kesilen yazıların orijinal hali gösterilmiştir. Bazı yazılara, o yazıyla ilgili okur yorumları, eleştiriler, düzeltmeler ve karşı görüşler ile yazarın cevapları ve […]
Taraf gazetesinde genellikle dil meselelerinden söz ettiğim Kelimebaz adlı köşemde 21 Eylül 2009’da ‘Sansür’ başlıklı bir yazım yayımlandı. Yazıda İslam dininin kutsal saydığı bazı kavramlar hakkında alaycı bir dil kullanılmış ve Türkiye’de bu konudaki ifade özgürlüğünün kısıtlı olduğu ima edilmişti. Ertesi gün kızılca kıyamet koptu. Öfke ve protesto seli yurt sathına yayıldı. Ulusal basında yirmiye […]
Bu gecenin konusu; aydın, onun toplumdaki sorumluluğu Avrupa, Asya ve diğer ülkelerde nasıl meydana geldiği, beşeri toplumlarda ve özellikle kendi toplumunda taşımış olduğu mesaj gibi meseleler çevresinde olacaktır. Aydın meselesi, evrensel bir karşılaştırma ve aynı zamanda sosyal ve bölgesel yönden çok önemli, hassas ve temel bir meseledir. Aydın meselesi, orta çağdan sonra söz konusu ediliyor […]
Tarihi bölerek zarar veren bir adam vardı. Imǚ paratorlukları altüst edip, hanedanların kökünü kurutturdu. Onca, Mount Vernon uluslararası bir türbe olmamalıydı ve Colombo Ohio. Cobot Ohio olarak isimlendirilebilirdi. Onun yüzünden Marie Curie Floransa’da lanetlenebilirdi ve hiç kimse peygamberin sakalı adına yemin edemeyebilirdi. Aslında tüm bu gerçek gibi görünen olaylar olmamıştı. Çünkü o, bir deli doktordu. […]
MÜŞTERİ: Tanrı dünyayı altı günde yarattı, ama siz, altı ayda bana bir pantolon dikmeyi beceremediniz. TERZİ: Ama, bayım, bir şu dünyanın haline bakın, bir de pantolonunuza. Başlamak için, başka bir şeyden bahsedelim, unutuluşa sürüklenmiş ya da başyapıtlar, sıradan yapıtlar ve övgüye değer yapıtlar olarak adlandırılan şeylere kulak asmayan yeğlemeler tarafından yok edilmiş eski şüphelerden bahsedelim. […]