Kategori: Araştırma-Eleştiri-İnceleme

Yoksul Tiyatro – Jerzy Grotowski – İhsan ÖZBEK

Bu bölümdeki alıştırmalar 1959-62 yıllarındaki çalışma ve araştırmaların bir sonucudur. Eugenio Barba tarafından Tiyatro Laboratuarında bulunduğu dönemde kaydedilmiş, benim ve rehberliğimde çalışmaları yöneten eğitmenlerimizin yorumlarıyla tamamlanmıştır. Bu dönemde pozitif bir teknik üzerinde veya başka bir deyişle, nesnel olarak oyuncunun kişisel yapısında ve imgeleminde kök salan, ona yaratıcı bir ustalık veren belirli bir eğitim yöntemi üzerinde […]

Walter Benjamin – Sanatta ve Edebiyatta Eleştiri

Alman Romantizminde Sanat Ele?tirisi Kavramr, Benjamin’in doktora tezidir. Haziran 1919’da (27 ya�mdayken) , Bern Oniversi 2. Alman Romantizminde Sanat Ele�tirisi Kavrami. Bern Oniversitesi Felsefe Bohimu doktora tezi. Berlin’de Walter Benjamin tarafmdan sunuldu. Berlin: Arthur Scholem, 1920. Bu, Benjamin’in universitede gorup gorecegi son ba�anydi. Maddi s1kmtllan ylizunden memleketi Berlin’den aynlmak zorunda kalm1�, be� yil sonra doc;entligi […]

Tzvetan Todorov – Edebiyat Kavramı ve öteki denemeler

“Edebiyat nedir” uçurumuna dalmadan önce, elime küçük bir can simidi geçiriyorum: Sorgulamam ilk olarak, edebiyatın varlığı üzerine değil, a EDEBİYAT KAVRAMI artık Levi-Bruhl çağında değiliz. Bu ilk gözlemlere, edebiyatın bugün geçirdiği dağılma gözlemleri eklenir: Alabildiğine farklı bakış açıları içinde bize sunulan yazıların baş edilemeyen çeşitliliği karşısında bugün edebiyat olanla olmayanı ayırt etmeye kim cesaret edebilir? […]

Türk Edebiyatı – Ocak-Nisan 1972 – Aylık Fikir – Sanat Dergisi

STANBUL Radyosu Kültür ve Sanat Yayınlan ’ndan B. Oktay Arayıcı ve Bn. Nursel Duruel beni “Cımıhuriyet’ten bugüne Türk hikâye ve Romanı” üzerinde bir değerlendirme sohbetine davet ettiler. Tahir Alaııgu ile karşılıklı görüşlerimiz Radyo’dan yayınlanmış bulunuyor. Bu satırlar ise radyo’da söylemek istediklerimin tamamını TÜRK EDEBİYATI okuyucularına duyurmak için yazılıyor. “Cumluıriyet’ten bugüne hikâye ve roman” üzerine bizden […]

Terry Eagleton – Şiir Nasıl Okunur

Eleştirinin Sonu mu? Bu kitabı yazmayı ilk olarak, bugünlerde karşılaştığım öğrencilerden pek azının benim edebiyat eleştirisi şeklinde görmek üzere eğitildiğim şeyi uyguladıklarım fark ettiğimde düşündüm. Sazdan çatı yapma veya tahta ayakkabı dansı gibi edebiyat eleştirisi de ölen bir sanat gibi görünüyordu. Bu öğrencilerden çoğu yeterince parlak ve yetenekli olduklarına göre sorun büyük oranda öğretmenlerine aitmiş […]

Terry Eagleton – Marksizm ve Edebiyat Eleştirisi

Marksizm oldukça karmaşık bir konudur ve onun Marksist edebiyat eleştirisi olarak bilinen dalının da ondan aşağı kalır yanı yoktur. Öyleyse bu kısa çalışmada birkaç temel meseleye ve onlar etrafında yükselen bazı temel sorunlara değinmekten fazlasını yapmak imkânsızdır. (Bahsi açılmışken söyleyeyim: Kitap aslında kısa bir giriş çalışması serisi için tasarlandığından ötürü olabildiğince kısa tutuldu.) Bu türden […]

Terry Eagleton – Edebiyat Kuramı

Bu kitap, modern edebiyat kuramım mümkün olan en geniş sayıda okura anlaşılır ve çekici kılma yolunda bir girişimdir. 1983’teki birinci baskısından bu yana, edebiyat eleştirmenlerinden avukatlara, kültür kuramcılarından antropologlara çeşitli kesimlerden insanların kitabı okumuş olduğunu bilmek de sevinç verici. Bir anlamda belki de bu o denli şaşırtıcı değil; çünkü kitabın temel tezi, yalnızca edebiyattan kaynaklanan […]

Teodor Kasap – İşkilli Memo

Teodo r Kasap , işte böyle, tiyatronun bir “ahlâk okulu” olduğu düşüncesinden hareket ederek, başka ulusların âdet ve ahlâklarına göre hazırlanmış yabancı oyunların Türk ahlâkını düzeltmeye yaramıyacağı inanciyle, her memlekette tiyatronun dışardan gelmeyip, içerden çıkması gerektiği görüşünü savunurken; HadSIca gazetesinde H a şnı e t adında bir yazar, bu görüşe karşı şöyle demiştir: . . […]

Tahsin Yıldırım – Eşlerinin Gözüyle Edebiyatçılarımız

PROF.DR. FUAT KÖPRÜLÜ, “Çeşitli açılardan ele alınmış monografiler bulunmadıkça edebiyat tarihi zayıf ve eksik hatta yanlış yazılacaktır.” demektedir. Edebiyatımıza ait boşlukları nasıl monografiler dolduruyorsa, monografilerin boşluğunu da ilgili yazarın eserlerinin yanında onun yakın çevresinin ona dair anlattıkları doldurmaktadır. Ben de bu amaca hizmet etmesi ve güzel insanları tanıtmak gayesiyle oluşturduğum bu çalışmayı kitaplaştırmayı tasarladım. Elinizdeki […]

Süheyla Bayrav – Ortaçağ Fransız Edebiyatı

ortaçağdan günümüze miras kalan yazlnsal yapltlarln oIUştUrduğu geniş yelpazeden seçmelerle, yazlnsal türlerin bir dökümünü yapmak; o günden bugüne değin gerçekleşen bir ge_ llşim sürecini gösterebilmek iç’n bir çlklş noktasl oluşturarak, yazlnsal Ve dilsel düzlemdeki kazanımlarln, yitirilmişliklerin, değişamin, dönüŞümün beljrlenmesine katklda bulunmak Ve böylelakle jktisadi tarihten bağlmslz olarak gelişen kültür tarihinin yazlna düşen payln| aydlnlatabilmek amacıyla […]

Suzel Fuzeau – Braesch – Astroloji

Astroloji herşeyden önce, akan zamanın ve doğadaki ritmlerin insan tarafından bilincine varılmasıyla bağlantılı olan uygarlığın bir verisidir. Tarihi 5000 yıldan fazla bir döneme yayılır ve evrimi hem zaman hem de coğrafya düzlemlerinde kesintisiz bir biçimde sürer. Gökyüzünün gözlemi, Ay’m ya da Güneş’in, gezegenlerin ve yıldızların hareketlerinin öğrenilmesi, gündüz ve gecenin, mevsimlerin birbirini izlemesi, lnsan’ın düşünme […]

Sezai Karakoç – Edebiyat Yazıları III – Eğik Ehramlar

Bu yıl*, Nobel Edebiyat Ödülü Mısırlı romancı Necip Mahfuz’a verildi. İlk kez bir müslüman ülkeden biri nobel almış oldu. Şimdiye kadar görmezlikten geldiği İslâm ülkelerini tanımış mı oluyor böylece İsveç Kraliyet Akademisi ve onun gerisinde Avrupa? Doğrusu, son on beş yıldır adeta musevilere tapulanmış olan nobel, itibarını oldukça yitirmişti. Zaten, bu seneye kadar İslâm Âlemi’ni, […]

Sezai Karakoç – Edebiyat Yazıları II – Dişimizin Zarı

Yetenek, Allah vergisidir. Her şartta, her imkânda ve her imkânsızlıkta, kendini, az veya çok, şöyle veya böyle gösterir. Ancak, insanlık için büyük yapılar olarak anıtlaşan eserler, yeteneğin dışında, bir de o yeteneğin değerlendirilmesi, kendini dışa vurmasında gerekli ortam ve araçların sağlanmasıyla gün yüzü görürler, gün ışığına çıkar ve realitenin sert yaşantısına alışabilirler. Büyük yeteneklerin, dehaların, […]

Sezai Karakoç – Edebiyat Yazıları I – Medeniyetin Rüyası – Rüyanın Medeniyeti Şiir

Çağımızda, uygarlıkların gerçek özlerini ve boyutlarını gözardı etmeyi sanat edinenler, iki önemli kavramı, uygarlıkta temel olan iki kavramı da tersyüz ettiler; bunlardan birincisi “metafizik”, İkincisi “soyut” kavramıdır. Auguste Comte’un üç hal kanunu, metafiziği büyüye, sihre, eski çağ kâhinliğine indirgedi; marksizm ise, dini, bu dar metafizik kavramına, yani Comte’tan ödünç alınan bu görüş çerçevesinde bir kalıba […]